زیتون وحشی چیست؟
زیتون وحشی درختچهای است که در خانوادهی درختان زیتون قرار دارد، و بسیار به درخت زیتون شبیه است و تشخیص آن سخت است. این نوع زیتون یک درختچهی بومی مدیترانه است. زیتون وحشی درختچهای همیشه سبز است که میتواند به ارتفاع یک درخت بالغ (حدود ۱۰ متر) نیز برسد. درختچههای بزرگتر تنههای پرپیچ و خم دارند، اما به اندازهی زیتون اروپایی ناهموار نیستند و شاخههای پایینی آنها خاردار است. درختهای زیتون وحشی در اردیبهشت و خرداد گل میدهند. گل این درختان هرمافرودیت، سفید، با چهار گلبرگ ستارهای شکل هستند که در پایه چسبیدهاند. میوهی درخت زیتون وحشی، زیتونهای کوچکی هستند که در پاییز، در ماههای آبان و آذر به بار مینشینند.
شاید مهمترین تفاوت این دو درخت اندازهی آنها باشد. درخت زیتون پرورشی رشد زیادی دارد و ارتفاع آن حتی به ۱۵ متر نیز میرسد. اما زیتون وحشی رشد چندانی ندارد و از ۳ متر تا ۱۰ متر یافت میشود.
میوهی هر دو درخت زیتون پرورشی و وحشی، زیتون است. زیتون وحشی کوچکتر است، در حالی که در درخت زیتون اهلی میوه بزرگتر است. برگ هر دو نوع درخت زیتون از نوع چندساله هستند، درخت زیتون اهلی دارای برگهای بزرگتر و بلندتر است، امّا برگهای زیتون وحشی معمولاً کوتاهتر و نازکتر است.
زیتون بدون هسته اسنک (وکیوم)
خواص زیتون وحشی
انسان قرنهاست که با فواید زیتون وحشی آشناست. یکی از مزیتهای زیتون وحشی بر پرورشی این است که کاملاً عاری از کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات است. خاک، آب و هوا و نزدیکی به دریا عواملی هستند که بر طعم، کیفیت و فواید سلامتی زیتونهای وحشی اثرگذار است.
در گذشته از میوهی درخت زیتون وحشی برای درمان اسهال استفاده میکردند. و از دمکردهی پوست آن میتوان برای تسکین قولنج استفاده کرد. دمنوش برگها نیز به عنوان لوسیون چشم، تقویتکننده، غرغره برای تسکین گلودرد و کاهندهی فشارخون به کار میرود.
ویتأمینها و آنتیاکسیدانهای موجود در زیتون وحشی فواید مهمی برای سلامتی دارند. به عنوان مثال، برخی از مطالعات نشان دادهاند که زیتون میتواند از بدن در برابر پوکی استخوان، که در آن استخوانها شکننده یا ضعیف میشوند، محافظت کند. زیتون همچنین سرشار از ویتأمین E است که میتواند سلامت پوست را بهبود بخشد و به سیستم ایمنی بدن کمک کند و به کاهش خطر بیماریهایی مانند سرطان، دیابت، سکتهی مغزی و بیماری قلبی کمک میکند. زیتون وحشی همچنین حاوی ویتأمین A، مس، کلسیم، آهن، ویتأمین E و مواد مغذی است.
زیتون وحشی فواید زیادی برای سلامتی دارد، اما همچون زیتون پرورشی (اهلی) چربی بالایی دارد.
مطالعات متعدد نشان داده است که مصرف روغن زیتون وحشی، ممکن است خطر بیماری قلبی و مرگ را در افرادی که در معرض خطر بالای این بیماری قرار دارند، کاهش دهد.

زیتون وحشی حاوی ترکیب اولئوکانتال (oleocanthal) است که محققان نشان دادهاند میتواند سلولهای سرطانی را در آزمایشهای پتری دیش از بین ببرد. مطالعات دیگر روی انسان ارتباط بین مصرف روغن زیتون وحشی و کاهش خطر ابتلا به سرطانها از جمله سرطان سینه و سرطان خون را نشان داده است.
اولئوکانتال موجود در زیتون وحشی با کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و سایر بیماریهای مرتبط با مغز مرتبط است. این ترکیب همچنین باعث افزایش فعالیت داروی دونپزیل میشود که برای درمان زوالعقل استفاده میشود.
مطالعات نشان میدهد که مصرف زیتون وحشی موجب پیشگیری از دیابت نوع ۲ از طریق تنظیم گلوکز میشود. گلوکز تنظیم نشده میتواند منجر به ایجاد دیابت نوع ۲ شود.
التهاب مزمن در بسیاری از بیماریها مانند آرتریت روماتوئید و پسوریازیس نقش کلیدی دارد. زیتون سرشار از آنتیاکسیدان است که نشان داده شده است که به بهبود التهاب مزمن کمک میکند.
دو نوع آنتیاکسیدان موجود در زیتون، هیدروکسی تیروزول و اسید اولئانولیک، در کاهش التهاب در حیوانات مؤثر بوده است. مطالعات حیوانی همچنین فواید سلامتی اسید اولئانولیک را در ارتقای سلامت کبد و تنظیم سطح چربی در خون آنها را نشان داده است.
خواص روغن زیتون وحشی

به طور متوسط ۴ تا ۶ کیلوگرم زیتون برای تولید یک لیتر روغن از گونههای پرورشی مورد نیاز است، در حالی که برای درختان زیتون وحشی این مقدار به ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم افزایش مییابد.
روغن زیتون وحشی همچون سایر انواع روغن زیتون خواص زیادی دارد. میتواند درد و التهاب را کاهش دهد. برای سلامت و استحکام استخوان نیز بسیار مفید است. سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند و ضدآلرژی است. خطر بیماری قلبی را کم میکند و فشار خون را کاهش میدهد. همچنین خطر ابتلا به آلزایمر و سایر بیماریهای مغزی را کاهش میدهد و سلامت روده را بهبود میبخشد و باکتریهای مفید روده را تقویت میکند. روغن زیتون وحشی خطر ابتلا به برخی سرطانها را کاهش میدهد، سلامت روان را نیز ارتقا میدهد و خلق و خو را بهبود میدهد. همچنین میتواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و دیابت بارداری را کاهش دهد. روغن زیتون وحشی همچنین به تقویت مو کمک میکند.
طبع زیتون جنگلی

درخت زیتون وحشی
در دوران پارینه سنگی در مدیترانه، میوهی درختان زیتون وحشی جمعآوری و روغن آن با استفاده از وسایل ابتدایی استخراج میشد. زیتونها بسیار کوچک بودند و مقدار کمی روغن داشتند.
پرورش زیتون و تولید روغن زیتون از دورهی نوسنگی آغاز شد. انسانها بهتدریج پربارترین درختان را انتخاب کردند، درختان زیتون امروزی، زیتونهای بزرگتر، گوشتیتر و با روغن بیشتر تولید میکنند.
تفاوت اصلی درختان زیتون اهلیشده با درختان زیتون وحشی، نسبت منابع گیاهی موجود در میوهی زیتون است. درخت زیتون وحشی بیشتر از منابع خود در ساختارهای رویشی (ریشه، تنه، شاخه و برگ) استفاده میکند تا در میوهی خود. زیتون درختان وحشی، کوچک و دارای گوشت بسیار نازکی است، بنابراین تولید آن برای درخت آسانتر است. همچنین درخت زیتون وحشی روی شاخههای خود خار دارد.
از طرف دیگر، میوههای درختان زیتون اهلی یا پرورشی، بزرگ هستند و نسبت گوشت به هستهی بیشتری دارند. از نظر فیزیولوژیکی، آنها به منابع بیشتری برای تولید میوهی خود نیاز دارند. بنابراین، زیتونهای درختان پرورشی، دریافتکنندگان بزرگ مواد مغذی آلی و معدنی نسبت به درختان زیتون وحشی هستند.

تلاش شدید متابولیک در تولید زیتون علّت اصلی باروری دوسالانه است که در درختان زیتون پرورشی بیشتر از درختان وحشی شایع است. پس از برداشت زیتونهای غنی از مواد معدنی و مواد مغذی آلی، درخت فرسوده میشود و برای آمادگی کامل به یک سال زمان نیاز دارد. بنابراین، نباید درخت زیتون را گیاهی خودکفا دانست. درخت زیتون بدون کمک انسان قادر به تولید میوه و حتی زنده ماندن نیست. مشارکت انسانی امکان تولید زیتون مناسب و روغن زیتون باکیفیت را فراهم میکند.
زیتون وحشی گونهای است که در همهی انواع خاکها رشد میکند البته مکانهایی با نور خورشید خوب و زمینهای بوتهای خشک را ترجیح میدهد. این درختان بسیار مقاومند و بدون نیاز به آبیاری مداوم، در برابر خشکسالی، سرما و باد مقاومت میکنند و به همین دلیل اغلب در احیای جنگلها استفاده میشوند. این درختها بیشتر در تپهها و زمینهای سنگی یافت میشود.
زیتون وحشی از طریق بذر یا قلمههای چوب سخت تکثیر میشود. بذر تازه را میتوانید در ماسهی رودخانه بکارید. قلمهها را ابتدا با هورمون ریشهزایی درمان کنید. زیتون وحشی به دلیل مقاوم بودن در برابر یخبندان، خشکسالی و باد و رشد آهسته، یک سایهبان خوب در باغچهی خانه، زمینهای گلف و جاهای دیگر ایجاد میکند.